نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال
تداخل واجب در ممکن یکی از نظریات نوپدیدی است که در صدد توجیه رابطه میان حق با ماسوای خویش است. اما به نظر می‌رسد که این دیدگاه خالی از برخی مناقشات نباشد. آیا لازمۀ قبول نامحدود بودن حق متعال آن است که خداوند را به وجهی عین اشیاء ـ دیدگاه رایج در تبیین وحدت شخصی وجود ـ یا به وجهی داخل در اشیاء بدانی...
Guardado en:
| Autores principales: | , |
|---|---|
| Formato: | article |
| Lenguaje: | FA |
| Publicado: |
Imam Sadiq University
2019
|
| Materias: | |
| Acceso en línea: | https://doaj.org/article/0ca0224e476b49df80fd74eb84a1e3db |
| Etiquetas: |
Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
|
| id |
oai:doaj.org-article:0ca0224e476b49df80fd74eb84a1e3db |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
oai:doaj.org-article:0ca0224e476b49df80fd74eb84a1e3db2021-12-01T09:47:06Zنقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال2228-65782228-658610.30497/prr.2019.2492https://doaj.org/article/0ca0224e476b49df80fd74eb84a1e3db2019-02-01T00:00:00Zhttps://prrj.journals.isu.ac.ir/article_2492_62c0e2aaed69500cf84e1e75e1f3367f.pdfhttps://doaj.org/toc/2228-6578https://doaj.org/toc/2228-6586تداخل واجب در ممکن یکی از نظریات نوپدیدی است که در صدد توجیه رابطه میان حق با ماسوای خویش است. اما به نظر می‌رسد که این دیدگاه خالی از برخی مناقشات نباشد. آیا لازمۀ قبول نامحدود بودن حق متعال آن است که خداوند را به وجهی عین اشیاء ـ دیدگاه رایج در تبیین وحدت شخصی وجود ـ یا به وجهی داخل در اشیاء بدانیم ـ دیدگاه استاد فیاضی ـ یا این که ترسیم سومی هم از رابطۀ میان حق و خلق متصور است؟ این نوشتار بر آن است تا کاستی‌های نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن را نمایان ساخته، سپس به تبیین دیدگاه سومی در این میان بپردازد که به نظر می‌رسد دیدگاه صواب و متّخذ از تعالیم عقلانی وحی همین نگاه سوم به رابطۀ خالق و مخلوق خواهد بود، که در عین پذیرش عدم تناهی و غیرمقداری بودن حضرت حق تعالی، نافیِ هر گونه تداخل و عینیت میان واجب و ممکن است. در این دیدگاه مشخص می‌شود که چون خداوند سبحان از هر گونه حدّ و مقدار منزه است، اصلاً هیچ موطنی را (ولو به نحو نامحدود) پر و اشغال نمی‌کند تا لازمه‌اش تزاحم وجودی خداوند با اشیاء دیگر باشد. پر و خالی کردن و تزاحم وجودی میان خالق و مخلوق زمانی متصور است که حق تعالی همسنخ با مخلوقات محدود و قابل زیاده و نقصان فرض شود، در حالی که خداوند سبحان به هیچ روی همسنخ با مخلوقات نیست. لذا در این نگاه، بدون هیچ محذوری هم وجود محدود اشیاء و هم وجود مُعرّای از حد و عِد ذات اقدس اله مورد تصدیق قرار می‌گیرد.سید محسن هندیحبیب الله دانش شهرکیImam Sadiq UniversityarticleنامحدودغیرمتجزّیتداخلوحدتکثرتPhilosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjectsBL51-65FAپژوهشنامه فلسفه دین, Vol 16, Iss 2, Pp 247-266 (2019) |
| institution |
DOAJ |
| collection |
DOAJ |
| language |
FA |
| topic |
نامحدود غیرمتجزّی تداخل وحدت کثرت Philosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjects BL51-65 |
| spellingShingle |
نامحدود غیرمتجزّی تداخل وحدت کثرت Philosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjects BL51-65 سید محسن هندی حبیب الله دانش شهرکی نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| description |
تداخل واجب در ممکن یکی از نظریات نوپدیدی است که در صدد توجیه رابطه میان حق با ماسوای خویش است. اما به نظر می‌رسد که این دیدگاه خالی از برخی مناقشات نباشد. آیا لازمۀ قبول نامحدود بودن حق متعال آن است که خداوند را به وجهی عین اشیاء ـ دیدگاه رایج در تبیین وحدت شخصی وجود ـ یا به وجهی داخل در اشیاء بدانیم ـ دیدگاه استاد فیاضی ـ یا این که ترسیم سومی هم از رابطۀ میان حق و خلق متصور است؟ این نوشتار بر آن است تا کاستی‌های نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن را نمایان ساخته، سپس به تبیین دیدگاه سومی در این میان بپردازد که به نظر می‌رسد دیدگاه صواب و متّخذ از تعالیم عقلانی وحی همین نگاه سوم به رابطۀ خالق و مخلوق خواهد بود، که در عین پذیرش عدم تناهی و غیرمقداری بودن حضرت حق تعالی، نافیِ هر گونه تداخل و عینیت میان واجب و ممکن است. در این دیدگاه مشخص می‌شود که چون خداوند سبحان از هر گونه حدّ و مقدار منزه است، اصلاً هیچ موطنی را (ولو به نحو نامحدود) پر و اشغال نمی‌کند تا لازمه‌اش تزاحم وجودی خداوند با اشیاء دیگر باشد. پر و خالی کردن و تزاحم وجودی میان خالق و مخلوق زمانی متصور است که حق تعالی همسنخ با مخلوقات محدود و قابل زیاده و نقصان فرض شود، در حالی که خداوند سبحان به هیچ روی همسنخ با مخلوقات نیست. لذا در این نگاه، بدون هیچ محذوری هم وجود محدود اشیاء و هم وجود مُعرّای از حد و عِد ذات اقدس اله مورد تصدیق قرار می‌گیرد. |
| format |
article |
| author |
سید محسن هندی حبیب الله دانش شهرکی |
| author_facet |
سید محسن هندی حبیب الله دانش شهرکی |
| author_sort |
سید محسن هندی |
| title |
نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| title_short |
نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| title_full |
نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| title_fullStr |
نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| title_full_unstemmed |
نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| title_sort |
نقد و بررسی نظریۀ تداخل وجودی واجب و ممکن با توجه به معنای صحیح غیرمتناهی بودن حق متعال |
| publisher |
Imam Sadiq University |
| publishDate |
2019 |
| url |
https://doaj.org/article/0ca0224e476b49df80fd74eb84a1e3db |
| work_keys_str_mv |
AT sydmḥsnhndy nqdwbrrsynẓryەtdạkẖlwjwdywạjbwmmḵnbạtwjhbhmʿnạyṣḥyḥgẖyrmtnạhybwdnḥqmtʿạl AT ḥbybạllhdạnsẖsẖhrḵy nqdwbrrsynẓryەtdạkẖlwjwdywạjbwmmḵnbạtwjhbhmʿnạyṣḥyḥgẖyrmtnạhybwdnḥqmtʿạl |
| _version_ |
1718405336173379584 |