سه‌گانۀ فضای ایرانی

صورت‌بخشی دشوارترین مرحله در فرایند خلاقیت است. صورت که پدید آمد، بعد از آن تغییراتش آسان است. این مرحله تکنیک و فن هنر است که در مدارس هنری آموزش داده می‌شود. ایجاد صورت اما، بی‌آنکه پیش از آن نمونه‌ای دیده باشی، عمیق‌ترین وجه آفرینش است. اگرچه برای انسان که در عالم ماده زندگی کرده، آفرینش، حداکثر...

Descripción completa

Guardado en:
Detalles Bibliográficos
Autor principal: سیدامیر منصوری
Formato: article
Lenguaje:EN
FA
Publicado: Nazar research center for Art, Architecture & Urbanism 2020
Materias:
Acceso en línea:https://doaj.org/article/4254b71c254544679769dfff1a6ed6fe
Etiquetas: Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
id oai:doaj.org-article:4254b71c254544679769dfff1a6ed6fe
record_format dspace
spelling oai:doaj.org-article:4254b71c254544679769dfff1a6ed6fe2021-11-15T14:26:27Zسه‌گانۀ فضای ایرانی2008-74462008-216910.22034/manzar.2020.108524https://doaj.org/article/4254b71c254544679769dfff1a6ed6fe2020-06-01T00:00:00Zhttp://www.manzar-sj.com/article_108524_03105c9fef4690223f4b55e77ae69688.pdfhttps://doaj.org/toc/2008-7446https://doaj.org/toc/2008-2169صورت‌بخشی دشوارترین مرحله در فرایند خلاقیت است. صورت که پدید آمد، بعد از آن تغییراتش آسان است. این مرحله تکنیک و فن هنر است که در مدارس هنری آموزش داده می‌شود. ایجاد صورت اما، بی‌آنکه پیش از آن نمونه‌ای دیده باشی، عمیق‌ترین وجه آفرینش است. اگرچه برای انسان که در عالم ماده زندگی کرده، آفرینش، حداکثر دگرگونی یا ترکیب نوین صورت‌هایی است که دیده و تجربه کرده، اما فارغ از عناصر و اجزای صورتی که خلق می‌کند، کلیتی که می‌سازد بهره‌ای از حقیقت دارد. سه‌گانه‌ای که جوهر فضای ایرانی را تشکیل می‌دهد مرکب است از آب، درخت و چارتاقی. همنشینی این سه عنصر قدیم با یکدیگر اتفاقی نو بود که نه یکباره، که به‌تدریج و طی سده‌ها پدید آمد. شرح تاریخی و وصف چگونگی و چرایی سه‌گانه در کتاب «سه‌گانۀ منظر ایرانی» به‌تحقیق بیان شده است. این که مردمان ایران برپایی سه‌گانه در مرکز فضا را موجب حیات و قوام آن بدانند و سه‌گانه را دارای چنان قدرتی بشناسند که گسترش فضا را تا دوردست‌ها و کرانه‌های جدید تحت اثر خود حمایت کند و پیوسته به آن ارزش قدسی و کمالی ببخشد، به محصولات زندگی آنها هویتی خاص می‌دهد. این که معماری ایرانی، شهرهای ایران و منظر ایرانی همچون باغ، علی‌رغم تنوع صورت، دگرگونی‌های تاریخی یک هویت شناخته می‌شود، به دلیل وجود و تداوم صورت‌بخشی سه‌گانه بر تحولات فضاست. سه‌گانه اساس زیباشناسی فضا در ایران را تشکیل می‌دهد و هرجا و در هر زمان قرار بر ایجاد فضایی جدید با روحیۀ ایرانی باشد، سه‌گانه است که نقش اصلی را برعهده می‌گیرد. حتی در نمونه‌های مبتذل پارک‌سازی با تمنای باغ ایرانی و طراحی محله در شهرهای امروزی می‌توان نشانه‌هایی آگاهانه یا ناخودآگاه از عناصر سه‌گانه رادر تولید فضا دید. اینک که وجود سه‌گانه در جوهر فضای ایرانی کشف و معرفی شده، وقت آن است که به انواع ظهور و حضور آن در فضاهای شهری، معماری و طبیعی پرداخته شود و با تحقیقات بیشتر و عمیق‌تر دلایل موفقیت و پایداری آن در جهان متحول از چند هزار سال قبل تا امروز مطالعه شود. شاید برای تحلیل پایداری سه‌گانه در زیباشناسی فضای ایرانی در مقایسه با مرگ نمادهای زیبایی در هنر سایر اقوام ناگزیر باشیم تا سه‌گانه را، با رویکرد هستی‌شناسانه، نماد کلیتی وجودی به‌حساب آوریم و نمادگرایی تمدن‌های دیگر درکمال‌بخشی به فضا را اقدامی معرفت‌شناسانه و جزءنگر در حوزۀ صورت بدانیم. روی جلد این شماره نقاشی شهره جوادی است از سه‌گانۀ اصیل نیاسر کاشان که همچنان پابرجاست. نقاشی، با انتخاب زاویۀ خاصی از هم‌سرایی سه‌گانه، قاب ماندگاری از زیبایی صورت برآمده از کمال معنوی مستتر در ذهن ایرانیان ساخته است.سیدامیر منصوریNazar research center for Art, Architecture & Urbanismarticleفضای ایرانی: درختآبچارتاقیمنظرArchitectureNA1-9428ENFAمنظر, Vol 12, Iss 51 (2020)
institution DOAJ
collection DOAJ
language EN
FA
topic فضای ایرانی: درخت
آب
چارتاقی
منظر
Architecture
NA1-9428
spellingShingle فضای ایرانی: درخت
آب
چارتاقی
منظر
Architecture
NA1-9428
سیدامیر منصوری
سه‌گانۀ فضای ایرانی
description صورت‌بخشی دشوارترین مرحله در فرایند خلاقیت است. صورت که پدید آمد، بعد از آن تغییراتش آسان است. این مرحله تکنیک و فن هنر است که در مدارس هنری آموزش داده می‌شود. ایجاد صورت اما، بی‌آنکه پیش از آن نمونه‌ای دیده باشی، عمیق‌ترین وجه آفرینش است. اگرچه برای انسان که در عالم ماده زندگی کرده، آفرینش، حداکثر دگرگونی یا ترکیب نوین صورت‌هایی است که دیده و تجربه کرده، اما فارغ از عناصر و اجزای صورتی که خلق می‌کند، کلیتی که می‌سازد بهره‌ای از حقیقت دارد. سه‌گانه‌ای که جوهر فضای ایرانی را تشکیل می‌دهد مرکب است از آب، درخت و چارتاقی. همنشینی این سه عنصر قدیم با یکدیگر اتفاقی نو بود که نه یکباره، که به‌تدریج و طی سده‌ها پدید آمد. شرح تاریخی و وصف چگونگی و چرایی سه‌گانه در کتاب «سه‌گانۀ منظر ایرانی» به‌تحقیق بیان شده است. این که مردمان ایران برپایی سه‌گانه در مرکز فضا را موجب حیات و قوام آن بدانند و سه‌گانه را دارای چنان قدرتی بشناسند که گسترش فضا را تا دوردست‌ها و کرانه‌های جدید تحت اثر خود حمایت کند و پیوسته به آن ارزش قدسی و کمالی ببخشد، به محصولات زندگی آنها هویتی خاص می‌دهد. این که معماری ایرانی، شهرهای ایران و منظر ایرانی همچون باغ، علی‌رغم تنوع صورت، دگرگونی‌های تاریخی یک هویت شناخته می‌شود، به دلیل وجود و تداوم صورت‌بخشی سه‌گانه بر تحولات فضاست. سه‌گانه اساس زیباشناسی فضا در ایران را تشکیل می‌دهد و هرجا و در هر زمان قرار بر ایجاد فضایی جدید با روحیۀ ایرانی باشد، سه‌گانه است که نقش اصلی را برعهده می‌گیرد. حتی در نمونه‌های مبتذل پارک‌سازی با تمنای باغ ایرانی و طراحی محله در شهرهای امروزی می‌توان نشانه‌هایی آگاهانه یا ناخودآگاه از عناصر سه‌گانه رادر تولید فضا دید. اینک که وجود سه‌گانه در جوهر فضای ایرانی کشف و معرفی شده، وقت آن است که به انواع ظهور و حضور آن در فضاهای شهری، معماری و طبیعی پرداخته شود و با تحقیقات بیشتر و عمیق‌تر دلایل موفقیت و پایداری آن در جهان متحول از چند هزار سال قبل تا امروز مطالعه شود. شاید برای تحلیل پایداری سه‌گانه در زیباشناسی فضای ایرانی در مقایسه با مرگ نمادهای زیبایی در هنر سایر اقوام ناگزیر باشیم تا سه‌گانه را، با رویکرد هستی‌شناسانه، نماد کلیتی وجودی به‌حساب آوریم و نمادگرایی تمدن‌های دیگر درکمال‌بخشی به فضا را اقدامی معرفت‌شناسانه و جزءنگر در حوزۀ صورت بدانیم. روی جلد این شماره نقاشی شهره جوادی است از سه‌گانۀ اصیل نیاسر کاشان که همچنان پابرجاست. نقاشی، با انتخاب زاویۀ خاصی از هم‌سرایی سه‌گانه، قاب ماندگاری از زیبایی صورت برآمده از کمال معنوی مستتر در ذهن ایرانیان ساخته است.
format article
author سیدامیر منصوری
author_facet سیدامیر منصوری
author_sort سیدامیر منصوری
title سه‌گانۀ فضای ایرانی
title_short سه‌گانۀ فضای ایرانی
title_full سه‌گانۀ فضای ایرانی
title_fullStr سه‌گانۀ فضای ایرانی
title_full_unstemmed سه‌گانۀ فضای ایرانی
title_sort سه‌گانۀ فضای ایرانی
publisher Nazar research center for Art, Architecture & Urbanism
publishDate 2020
url https://doaj.org/article/4254b71c254544679769dfff1a6ed6fe
work_keys_str_mv AT sydạmyrmnṣwry shgạnەfḍạyạyrạny
_version_ 1718428371494371328