تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند
سید مرتضی، در کنار شیخ مفید، راهبری دو خط فکری در مدرسه کلامی بغداد را به عهده دارند. زمانه و زمینه علمی و فرهنگی آن دوران با حضور پررنگ و پرقدرت جریان کلامی اعتزال همراه و همزمان است، دورانی که امامیه تازه دوران خمود و خموشی کلام را پشت سر نهاده و با جریانی کلامی مواجه است که تمام میدان روش و ادبیا...
Guardado en:
| Autor principal: | |
|---|---|
| Formato: | article |
| Lenguaje: | FA |
| Publicado: |
Imam Sadiq University
2019
|
| Materias: | |
| Acceso en línea: | https://doaj.org/article/5d79ec140e784291bf1a0cc137b84804 |
| Etiquetas: |
Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
|
| id |
oai:doaj.org-article:5d79ec140e784291bf1a0cc137b84804 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
oai:doaj.org-article:5d79ec140e784291bf1a0cc137b848042021-12-01T09:44:59Zتحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند2228-65782228-658610.30497/prr.2019.2511https://doaj.org/article/5d79ec140e784291bf1a0cc137b848042019-08-01T00:00:00Zhttps://prrj.journals.isu.ac.ir/article_2511_536c6bc5639d805d1280aef92a8e7767.pdfhttps://doaj.org/toc/2228-6578https://doaj.org/toc/2228-6586سید مرتضی، در کنار شیخ مفید، راهبری دو خط فکری در مدرسه کلامی بغداد را به عهده دارند. زمانه و زمینه علمی و فرهنگی آن دوران با حضور پررنگ و پرقدرت جریان کلامی اعتزال همراه و همزمان است، دورانی که امامیه تازه دوران خمود و خموشی کلام را پشت سر نهاده و با جریانی کلامی مواجه است که تمام میدان روش و ادبیات کلامی را از آن خود ساخته است. سید مرتضی و شاگردانش در چنین محیطی نسبت به ماهیت اراده خداوند نظریه‌پردازی می‌کنند و با گذشت و عبور از آنچه پیشینیان امامیه در مدرسه کوفه بدان اعتقاد دارند، تا اندازه‌ای به تبیین اعتزالی اراده الهی نزدیک می‌شوند. اراده خداوند اگر پیش‌تر در مدرسه کوفه امری حادث بود، که نه در ذات جای داشت و نه از ذات بریده بود، و اگر در نظر شیخ مفید به نفس الفعل و شی‌ء مکوّن خارجی شناسانده می‌شد، در دوران سید مرتضی و پس از او، اگرچه همچنان حدوث خویش را حفظ می‌کرد و به داعی و علم تحویل برده نمی‌شد، اما به لحاظ وجودشناختی چونان تلقی رایج معتزله بصری، در قالب حادث لافی‌المحل تبیین شد. خط فکری سید مرتضی در بغداد این ایده را تقویت می‌کرد و پوشش می‌داد.اکبر اقوام کرباسیImam Sadiq Universityarticleارادهحادثلافی‌المحلسید مرتضیشیخ طوسیابوالصلاح حلبیمعتزلیان بصریPhilosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjectsBL51-65FAپژوهشنامه فلسفه دین, Vol 17, Iss 1, Pp 43-62 (2019) |
| institution |
DOAJ |
| collection |
DOAJ |
| language |
FA |
| topic |
اراده حادث لافی‌المحل سید مرتضی شیخ طوسی ابوالصلاح حلبی معتزلیان بصری Philosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjects BL51-65 |
| spellingShingle |
اراده حادث لافی‌المحل سید مرتضی شیخ طوسی ابوالصلاح حلبی معتزلیان بصری Philosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjects BL51-65 اکبر اقوام کرباسی تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| description |
سید مرتضی، در کنار شیخ مفید، راهبری دو خط فکری در مدرسه کلامی بغداد را به عهده دارند. زمانه و زمینه علمی و فرهنگی آن دوران با حضور پررنگ و پرقدرت جریان کلامی اعتزال همراه و همزمان است، دورانی که امامیه تازه دوران خمود و خموشی کلام را پشت سر نهاده و با جریانی کلامی مواجه است که تمام میدان روش و ادبیات کلامی را از آن خود ساخته است. سید مرتضی و شاگردانش در چنین محیطی نسبت به ماهیت اراده خداوند نظریه‌پردازی می‌کنند و با گذشت و عبور از آنچه پیشینیان امامیه در مدرسه کوفه بدان اعتقاد دارند، تا اندازه‌ای به تبیین اعتزالی اراده الهی نزدیک می‌شوند. اراده خداوند اگر پیش‌تر در مدرسه کوفه امری حادث بود، که نه در ذات جای داشت و نه از ذات بریده بود، و اگر در نظر شیخ مفید به نفس الفعل و شی‌ء مکوّن خارجی شناسانده می‌شد، در دوران سید مرتضی و پس از او، اگرچه همچنان حدوث خویش را حفظ می‌کرد و به داعی و علم تحویل برده نمی‌شد، اما به لحاظ وجودشناختی چونان تلقی رایج معتزله بصری، در قالب حادث لافی‌المحل تبیین شد. خط فکری سید مرتضی در بغداد این ایده را تقویت می‌کرد و پوشش می‌داد. |
| format |
article |
| author |
اکبر اقوام کرباسی |
| author_facet |
اکبر اقوام کرباسی |
| author_sort |
اکبر اقوام کرباسی |
| title |
تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| title_short |
تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| title_full |
تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| title_fullStr |
تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| title_full_unstemmed |
تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| title_sort |
تحلیلی از هم‌سویی خط فکری سید مرتضی با معتزلیان بصری در تبیین ماهیت اراده خداوند |
| publisher |
Imam Sadiq University |
| publishDate |
2019 |
| url |
https://doaj.org/article/5d79ec140e784291bf1a0cc137b84804 |
| work_keys_str_mv |
AT ạḵbrạqwạmḵrbạsy tḥlylyạzhmswyykẖṭfḵrysydmrtḍybạmʿtzlyạnbṣrydrtbyynmạhytạrạdhkẖdạwnd |
| _version_ |
1718405355489198080 |