دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی

ابن‌سینا در مورد معاد جسمانی در آثار مختلف خود دو موضع کاملاً متفاوت داشته است. وی گاهی، پس از اثبات عقلانی معاد روحانی، می‌گوید معاد جسمانی را بر اساس قول پیامبر (ص) می‌پذیرد و گاهی، با نقد دلایل کسانی که به معاد جسم یا جسم و روح قائل‌اند، تنها معاد نفوس را می‌پذیرد. در هر دو موضع، وی با مشکل خاصی...

Descripción completa

Guardado en:
Detalles Bibliográficos
Autor principal: فاطمه صادق زاده
Formato: article
Lenguaje:FA
Publicado: Imam Sadiq University 2015
Materias:
Acceso en línea:https://doaj.org/article/7405c08cd651478083e48aa6cab248ff
Etiquetas: Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
id oai:doaj.org-article:7405c08cd651478083e48aa6cab248ff
record_format dspace
spelling oai:doaj.org-article:7405c08cd651478083e48aa6cab248ff2021-12-01T09:50:08Zدشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی2228-65782228-658610.30497/prr.2015.1635https://doaj.org/article/7405c08cd651478083e48aa6cab248ff2015-08-01T00:00:00Zhttps://prrj.journals.isu.ac.ir/article_1635_a5c2391b0387673de12dfaa3e30ca127.pdfhttps://doaj.org/toc/2228-6578https://doaj.org/toc/2228-6586ابن‌سینا در مورد معاد جسمانی در آثار مختلف خود دو موضع کاملاً متفاوت داشته است. وی گاهی، پس از اثبات عقلانی معاد روحانی، می‌گوید معاد جسمانی را بر اساس قول پیامبر (ص) می‌پذیرد و گاهی، با نقد دلایل کسانی که به معاد جسم یا جسم و روح قائل‌اند، تنها معاد نفوس را می‌پذیرد. در هر دو موضع، وی با مشکل خاصی مواجه است. ابن‌سینا هنگامی می‌تواند به جسمانیت معاد از طریق پیامبر معتقد باشد که امکان آن را نشان داده باشد، در حالی که وی امکان معاد جسمانی را مطرح نکرده است. پس از ابن‌سینا، برخی از متکلمان و حکیمان، پیش از بیان دلیل نقلی بر اثبات معاد جسمانی، امکان آن را نشان داده‌اند. دشواری دیگر ابن‌سینا هنگامی است که معاد جسمانی را، که مورد تأیید نصوص قرآنی و روایی است، انکار می‌کند. وی برای حل این مسئله می‌گوید پیامبر (ص)، برای رعایت حال مخاطبان عام، که توانایی درک معانی عقلی و سعادت و شقاوت حقیقی را ندارند، باید با بیان لذات و عقوبت‌های ملموس آن‌ها را به نیکوکاری ترغیب کند و از بدکاری و نافرمانی بترساند. ابن‌سینا با طرح نظریۀ تمثیل، به عنوان روشی خاص برای آموزش حقایق دینی به مردم، ظواهر آیات قرآنی و روایی را اشاراتی برای تفهیم معانی بلند قرآنی به مردم دانسته است. به این ترتیب، ورای معانی ظاهری این گونه آیات، معنایی باطنی و عقلی وجود دارد که باید با تأویل به آن‌ها دست یافت. پس از ابن‌سینا، برخی از اهل کلام و حکمت، با غیرقابل تأویل دانستن این گونه آیات، این راه‌حل را مردود اعلام کرده‌اند.فاطمه صادق زادهImam Sadiq Universityarticleمعاد جسمانینفسامکانپذیرش تعبدیانکاررسالۀ اضحویهعواممدل تمثیلتأویلPhilosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjectsBL51-65FAپژوهشنامه فلسفه دین, Vol 13, Iss 1, Pp 89-110 (2015)
institution DOAJ
collection DOAJ
language FA
topic معاد جسمانی
نفس
امکان
پذیرش تعبدی
انکار
رسالۀ اضحویه
عوام
مدل تمثیل
تأویل
Philosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjects
BL51-65
spellingShingle معاد جسمانی
نفس
امکان
پذیرش تعبدی
انکار
رسالۀ اضحویه
عوام
مدل تمثیل
تأویل
Philosophy of religion. Psychology of religion. Religion in relation to other subjects
BL51-65
فاطمه صادق زاده
دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
description ابن‌سینا در مورد معاد جسمانی در آثار مختلف خود دو موضع کاملاً متفاوت داشته است. وی گاهی، پس از اثبات عقلانی معاد روحانی، می‌گوید معاد جسمانی را بر اساس قول پیامبر (ص) می‌پذیرد و گاهی، با نقد دلایل کسانی که به معاد جسم یا جسم و روح قائل‌اند، تنها معاد نفوس را می‌پذیرد. در هر دو موضع، وی با مشکل خاصی مواجه است. ابن‌سینا هنگامی می‌تواند به جسمانیت معاد از طریق پیامبر معتقد باشد که امکان آن را نشان داده باشد، در حالی که وی امکان معاد جسمانی را مطرح نکرده است. پس از ابن‌سینا، برخی از متکلمان و حکیمان، پیش از بیان دلیل نقلی بر اثبات معاد جسمانی، امکان آن را نشان داده‌اند. دشواری دیگر ابن‌سینا هنگامی است که معاد جسمانی را، که مورد تأیید نصوص قرآنی و روایی است، انکار می‌کند. وی برای حل این مسئله می‌گوید پیامبر (ص)، برای رعایت حال مخاطبان عام، که توانایی درک معانی عقلی و سعادت و شقاوت حقیقی را ندارند، باید با بیان لذات و عقوبت‌های ملموس آن‌ها را به نیکوکاری ترغیب کند و از بدکاری و نافرمانی بترساند. ابن‌سینا با طرح نظریۀ تمثیل، به عنوان روشی خاص برای آموزش حقایق دینی به مردم، ظواهر آیات قرآنی و روایی را اشاراتی برای تفهیم معانی بلند قرآنی به مردم دانسته است. به این ترتیب، ورای معانی ظاهری این گونه آیات، معنایی باطنی و عقلی وجود دارد که باید با تأویل به آن‌ها دست یافت. پس از ابن‌سینا، برخی از اهل کلام و حکمت، با غیرقابل تأویل دانستن این گونه آیات، این راه‌حل را مردود اعلام کرده‌اند.
format article
author فاطمه صادق زاده
author_facet فاطمه صادق زاده
author_sort فاطمه صادق زاده
title دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
title_short دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
title_full دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
title_fullStr دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
title_full_unstemmed دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
title_sort دشواری‌های ابن‌سینا در پذیرش یا انکار معاد جسمانی
publisher Imam Sadiq University
publishDate 2015
url https://doaj.org/article/7405c08cd651478083e48aa6cab248ff
work_keys_str_mv AT fạṭmhṣạdqzạdh dsẖwạryhạyạbnsynạdrpdẖyrsẖyạạnḵạrmʿạdjsmạny
_version_ 1718405302755262464