ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)

تنش خشکی یکی از مخرب‌ترین تنش‌های محیطی است که باعث کاهش بهره‌وری گندم در بسیاری از نقاط جهان می‌شود. به‌منظور بررسی شاخص‌های تحمل به خشکی، 23 ژنوتیپ گندم دوروم با منشأ ایرانی و خارجی (ایکاردا) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش کمبود آب آخر فصل (دیم) و بدون تنش (آبیاری تکم...

Descripción completa

Guardado en:

Detalles Bibliográficos
Autores principales:	سید احسان سنگی, عبداله نجفی, کیانوش چقامیرزا, رضا محمدی
Formato:	article
Lenguaje:	FA
Publicado:	University of Birjand 2021
Materias:	شاخص های تحمل به خشکی گندم دوروم تجزیه به مؤلفه های اصلی تجزیه خوشه ای مقایسه های گروهی Plant culture SB1-1110 Environmental sciences GE1-350
Acceso en línea:	https://doaj.org/article/785525645dbb44bc9016c12dc2c12feb
Etiquetas:	Agregar Etiqueta Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!

id	oai:doaj.org-article:785525645dbb44bc9016c12dc2c12feb
record_format	dspace
spelling	oai:doaj.org-article:785525645dbb44bc9016c12dc2c12feb2021-12-01T10:19:06Zارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)2228-76042383-308410.22077/escs.2020.3310.1842https://doaj.org/article/785525645dbb44bc9016c12dc2c12feb2021-12-01T00:00:00Zhttps://escs.birjand.ac.ir/article_1845_fb889a520f98344687f1c5952b4c476f.pdfhttps://doaj.org/toc/2228-7604https://doaj.org/toc/2383-3084تنش خشکی یکی از مخرب‌ترین تنش‌های محیطی است که باعث کاهش بهره‌وری گندم در بسیاری از نقاط جهان می‌شود. به‌منظور بررسی شاخص‌های تحمل به خشکی، 23 ژنوتیپ گندم دوروم با منشأ ایرانی و خارجی (ایکاردا) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش کمبود آب آخر فصل (دیم) و بدون تنش (آبیاری تکمیلی) در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در فصل زراعی 95-1394 مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان‌دهنده اختلاف معنی‌دار بین محیط‌ها (آبی و دیم) و ژنوتیپ‌ها از نظر عملکرد دانه بود. مقایسات گروهی نشان داد که از نظر عملکرد در هر دو شرایط بین ژنوتیپ‌های ایرانی (مقایسه 1)، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. همچنین بین ژنوتیپ‌های خارجی (مقایسه 2) و بین ژنوتیپ‌های ایرانی و خارجی (مقایسه 3) تفاوت معنی‌دار دیده شد. هشت شاخص کمی تحمل به خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین بهره‌وری (MP)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI) و میانگین هارمونیک (HAM) بر اساس عملکرد در شرایط تنش (Ys) و بدون تنش (Yp) محاسبه گردید. همبستگی‌های مثبت و معنی‌دار Ys و Yp با شاخص‌های MP، GMP، STI، YI و HAM نشان داد که این موارد مناسب‌ترین شاخص‌ها برای غربال کردن ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش خشکی هستند. با انجام تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با استفاده از این شاخص‌ها، مؤلفه اول 71 درصد و مؤلفه دوم 28 درصد از کل تغییرات را توجیه کرد. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه تقسیم کرد. بر مبنای کل تجزیه‌های انجام شده، ژنوتیپ‌‌ 18 به‌عنوان ژنوتیپ‌ برتر گندم دوروم در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شناسایی شد که تحمل بالایی به تنش خشکی دارد.سید احسان سنگیعبداله نجفیکیانوش چقامیرزارضا محمدیUniversity of Birjandarticleشاخص های تحمل به خشکیگندم دورومتجزیه به مؤلفه های اصلیتجزیه خوشه ایمقایسه های گروهیPlant cultureSB1-1110Environmental sciencesGE1-350FAEnvironmental Stresses in Crop Sciences, Vol 14, Iss 4, Pp 901-911 (2021)
institution	DOAJ
collection	DOAJ
language	FA
topic	شاخص های تحمل به خشکی گندم دوروم تجزیه به مؤلفه های اصلی تجزیه خوشه ای مقایسه های گروهی Plant culture SB1-1110 Environmental sciences GE1-350
spellingShingle	شاخص های تحمل به خشکی گندم دوروم تجزیه به مؤلفه های اصلی تجزیه خوشه ای مقایسه های گروهی Plant culture SB1-1110 Environmental sciences GE1-350 سید احسان سنگی عبداله نجفی کیانوش چقامیرزا رضا محمدی ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)
description	تنش خشکی یکی از مخرب‌ترین تنش‌های محیطی است که باعث کاهش بهره‌وری گندم در بسیاری از نقاط جهان می‌شود. به‌منظور بررسی شاخص‌های تحمل به خشکی، 23 ژنوتیپ گندم دوروم با منشأ ایرانی و خارجی (ایکاردا) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش کمبود آب آخر فصل (دیم) و بدون تنش (آبیاری تکمیلی) در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در فصل زراعی 95-1394 مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان‌دهنده اختلاف معنی‌دار بین محیط‌ها (آبی و دیم) و ژنوتیپ‌ها از نظر عملکرد دانه بود. مقایسات گروهی نشان داد که از نظر عملکرد در هر دو شرایط بین ژنوتیپ‌های ایرانی (مقایسه 1)، اختلاف معنی‌دار وجود داشت. همچنین بین ژنوتیپ‌های خارجی (مقایسه 2) و بین ژنوتیپ‌های ایرانی و خارجی (مقایسه 3) تفاوت معنی‌دار دیده شد. هشت شاخص کمی تحمل به خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین بهره‌وری (MP)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI) و میانگین هارمونیک (HAM) بر اساس عملکرد در شرایط تنش (Ys) و بدون تنش (Yp) محاسبه گردید. همبستگی‌های مثبت و معنی‌دار Ys و Yp با شاخص‌های MP، GMP، STI، YI و HAM نشان داد که این موارد مناسب‌ترین شاخص‌ها برای غربال کردن ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش خشکی هستند. با انجام تجزیه به مؤلفه‌های اصلی با استفاده از این شاخص‌ها، مؤلفه اول 71 درصد و مؤلفه دوم 28 درصد از کل تغییرات را توجیه کرد. تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه تقسیم کرد. بر مبنای کل تجزیه‌های انجام شده، ژنوتیپ‌‌ 18 به‌عنوان ژنوتیپ‌ برتر گندم دوروم در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شناسایی شد که تحمل بالایی به تنش خشکی دارد.
format	article
author	سید احسان سنگی عبداله نجفی کیانوش چقامیرزا رضا محمدی
author_facet	سید احسان سنگی عبداله نجفی کیانوش چقامیرزا رضا محمدی
author_sort	سید احسان سنگی
title	ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)
title_short	ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)
title_full	ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)
title_fullStr	ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)
title_full_unstemmed	ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)
title_sort	ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.triticum durum l)
publisher	University of Birjand
publishDate	2021
url	https://doaj.org/article/785525645dbb44bc9016c12dc2c12feb
work_keys_str_mv	AT sydạḥsạnsngy ạrzyạbysẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵydrzẖnwtyphạygndmdwrwmtriticumduruml AT ʿbdạlhnjfy ạrzyạbysẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵydrzẖnwtyphạygndmdwrwmtriticumduruml AT ḵyạnwsẖcẖqạmyrzạ ạrzyạbysẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵydrzẖnwtyphạygndmdwrwmtriticumduruml AT rḍạmḥmdy ạrzyạbysẖạkẖṣhạytḥmlbhkẖsẖḵydrzẖnwtyphạygndmdwrwmtriticumduruml
_version_	1718405304166645760

ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم (.Triticum durum L)

Ejemplares similares