بررسی تقریرهای نظری و عملی برهان اخلاقی بر وجود خداوند

براهین اخلاقی اثبات وجود خدا که از مقدماتی با محتوای تجربه و اندیشۀ اخلاقی صورت یافته‌اند، به برهان اخلاقی عملی و نظری تفکیک می‌شوند. کانت نخستین ‌بار از راه عقل عملی و با استناد به این که اخلاق اساساً یک تعهد عقلانی است، فرض وجود خداوند را برای تحقق خیر برین که غایت حیات اخلاقی انسان است ضروری شمرد...

Descripción completa

Guardado en:
Detalles Bibliográficos
Autores principales: علیرضا مصدقی حقیقی, افلاطون صادقی, محمد حسین مهدوی نژاد, اسماعیل زارع
Formato: article
Lenguaje:FA
Publicado: Imam Sadiq University 2018
Materias:
Acceso en línea:https://doaj.org/article/79f79bfb3f024d75b722d0114f3a89ca
Etiquetas: Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
Descripción
Sumario:براهین اخلاقی اثبات وجود خدا که از مقدماتی با محتوای تجربه و اندیشۀ اخلاقی صورت یافته‌اند، به برهان اخلاقی عملی و نظری تفکیک می‌شوند. کانت نخستین ‌بار از راه عقل عملی و با استناد به این که اخلاق اساساً یک تعهد عقلانی است، فرض وجود خداوند را برای تحقق خیر برین که غایت حیات اخلاقی انسان است ضروری شمرد. در نظر منتقدان، این برهان از حیث سازگاری درونی خودمتناقض و از اثبات وجود خارجی خداوند ناتوان است. از این‌ رو، برخی شارحان کانت تلاش کرده‌اند از راه اثبات عینیت ارزش‌های اخلاقی برهانی نظری بر وجود خدا شکل دهند. ایشان مدعی‌اند رفتار اخلاقی انسان‌ها در ادوار مختلف مبتنی بر وجود پاره‌ای ارزش‌های اخلاقی عام، جهان‌شمول و آفاقی است که صرفاً با در نظر گرفتن وجود خدایی یگانه قابل تبیین‌ است. کسانی نیز تلاش نموده‌اند با اصلاح چهارچوب کلی برهان اخلاقی کانت و از راه عقلانیت عملی اخلاقی زیستن، استدلالی خداگرایانه بر مبنای اخلاق شکل دهند. در نظر ایشان، پذیرش مرجعی مقتدر و نامتناهی در رأس نظام اخلاقی در مقایسه با نظریه‌های رقیب، به لحاظ عملی و در فرایند تصمیم‌سازی اخلاقی، سودمندتر است. در این مقاله به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی ضمن تحلیل انتقادی برهان اخلاقی کانت، تلاش‌های صورت‌یافته در جهت اصلاح این برهان، که عموماً به دو گونه تقریر نظری و عملی انجامیده است، بررسی و نقد می‌شود.