چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران
چارتاقی حجم اصلی، پایه و با فراوانی زیاد در معماری ایران است. از کارکردهای قدیمی این عنصر می‌توان به ساخت نیایشگاه مهر، آناهیتا و سپس آتشکده اشاره کرد که پس از ورود اسلام نیز، به عنوان شاکلۀ اصلی مسجد و امامزاده مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاری از صاحب‌نظران، چارتاقی را نه صرفاً عنصری عملکردی، بل...
Guardado en:
| Autores principales: | , , |
|---|---|
| Formato: | article |
| Lenguaje: | EN FA |
| Publicado: |
Nazar research center for Art, Architecture & Urbanism
2020
|
| Materias: | |
| Acceso en línea: | https://doaj.org/article/901fd03b7a4b437b8b8da176b7f01362 |
| Etiquetas: |
Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
|
| id |
oai:doaj.org-article:901fd03b7a4b437b8b8da176b7f01362 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
oai:doaj.org-article:901fd03b7a4b437b8b8da176b7f013622021-11-15T14:26:09Zچارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران2008-74462008-216910.22034/manzar.2020.238165.2066https://doaj.org/article/901fd03b7a4b437b8b8da176b7f013622020-12-01T00:00:00Zhttp://www.manzar-sj.com/article_115058_edeabbf2b3a826b3fd5dc225c60bc281.pdfhttps://doaj.org/toc/2008-7446https://doaj.org/toc/2008-2169چارتاقی حجم اصلی، پایه و با فراوانی زیاد در معماری ایران است. از کارکردهای قدیمی این عنصر می‌توان به ساخت نیایشگاه مهر، آناهیتا و سپس آتشکده اشاره کرد که پس از ورود اسلام نیز، به عنوان شاکلۀ اصلی مسجد و امامزاده مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاری از صاحب‌نظران، چارتاقی را نه صرفاً عنصری عملکردی، بلکه دارای جنبه‌های اسطوره‌ای و مقدس معرفی می‌کنند. از سویی در میان اساطیر ایرانی، کوه عنصری چندوجهی، کارکردی و مقدس بوده است. به همین خاطر، بسیاری از آیین‌های باستانی در ارتباط مستقیم با کوه‌ها برپا می‌شده و غارهای داخل کوه نیز مانند سایر تمدن‌ها، از اولین معابد در ایران محسوب می‌شوند و مشاهده می‌شود ایرانیان معابد خود را با توجه به تقدس کوه و غار بنا کرده‌اند. گاهی معابد را در دامنه یا بالای کوه و گاهی همچون ایلامی‌ها، آنها را به شکل زیگورات و با الهام مستقیم از کوه می‌سازند. بدین‌ترتیب، معماری ساختۀ بشر، گاه تقدس خود را از کوه می‌گیرد. لذا در ارتباط با چارتاقی این سؤالات مطرح است که ریشۀ تقدس آن چیست و چه ارتباطی میان جنبه‌های اسطوره‌ای و تقدس آن مانند زیگورات با کوه وجود دارد؟ پژوهش حاضر با روش کیفی مطالعۀ اسنادی و با رویکردی اکتشافی به بررسی آیین‌های مشترک طواف و قربانی میان سه عنصر کوه، زیگورات (به عنوان عنصر واسطه) و چارتاقی و همچنین رابطۀ هریک از این عناصر با مهر یا خورشید پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد با ازمیان‌رفتن زیگورات‌ها در ایران، رابطۀ میان کوه و معماری معابد ایران ازبین نرفته است. می‌توان گفت این رابطۀ اسطوره‌ای کماکان میان چارتاقی و کوه برقرار بوده و به تعبیری چارتاقی تداوم تقدس کوه در معماری ایران است.بابک داریوشآن اسگاردسیدامیر منصوریNazar research center for Art, Architecture & Urbanismarticleآیین‌های باستانی ایرانمهرکوهزیگوراتچارتاقیArchitectureNA1-9428ENFAمنظر, Vol 12, Iss 53, Pp 64-73 (2020) |
| institution |
DOAJ |
| collection |
DOAJ |
| language |
EN FA |
| topic |
آیین‌های باستانی ایران مهر کوه زیگورات چارتاقی Architecture NA1-9428 |
| spellingShingle |
آیین‌های باستانی ایران مهر کوه زیگورات چارتاقی Architecture NA1-9428 بابک داریوش آن اسگارد سیدامیر منصوری چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| description |
چارتاقی حجم اصلی، پایه و با فراوانی زیاد در معماری ایران است. از کارکردهای قدیمی این عنصر می‌توان به ساخت نیایشگاه مهر، آناهیتا و سپس آتشکده اشاره کرد که پس از ورود اسلام نیز، به عنوان شاکلۀ اصلی مسجد و امامزاده مورد استفاده قرار گرفته است. بسیاری از صاحب‌نظران، چارتاقی را نه صرفاً عنصری عملکردی، بلکه دارای جنبه‌های اسطوره‌ای و مقدس معرفی می‌کنند. از سویی در میان اساطیر ایرانی، کوه عنصری چندوجهی، کارکردی و مقدس بوده است. به همین خاطر، بسیاری از آیین‌های باستانی در ارتباط مستقیم با کوه‌ها برپا می‌شده و غارهای داخل کوه نیز مانند سایر تمدن‌ها، از اولین معابد در ایران محسوب می‌شوند و مشاهده می‌شود ایرانیان معابد خود را با توجه به تقدس کوه و غار بنا کرده‌اند. گاهی معابد را در دامنه یا بالای کوه و گاهی همچون ایلامی‌ها، آنها را به شکل زیگورات و با الهام مستقیم از کوه می‌سازند. بدین‌ترتیب، معماری ساختۀ بشر، گاه تقدس خود را از کوه می‌گیرد. لذا در ارتباط با چارتاقی این سؤالات مطرح است که ریشۀ تقدس آن چیست و چه ارتباطی میان جنبه‌های اسطوره‌ای و تقدس آن مانند زیگورات با کوه وجود دارد؟ پژوهش حاضر با روش کیفی مطالعۀ اسنادی و با رویکردی اکتشافی به بررسی آیین‌های مشترک طواف و قربانی میان سه عنصر کوه، زیگورات (به عنوان عنصر واسطه) و چارتاقی و همچنین رابطۀ هریک از این عناصر با مهر یا خورشید پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد با ازمیان‌رفتن زیگورات‌ها در ایران، رابطۀ میان کوه و معماری معابد ایران ازبین نرفته است. می‌توان گفت این رابطۀ اسطوره‌ای کماکان میان چارتاقی و کوه برقرار بوده و به تعبیری چارتاقی تداوم تقدس کوه در معماری ایران است. |
| format |
article |
| author |
بابک داریوش آن اسگارد سیدامیر منصوری |
| author_facet |
بابک داریوش آن اسگارد سیدامیر منصوری |
| author_sort |
بابک داریوش |
| title |
چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| title_short |
چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| title_full |
چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| title_fullStr |
چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| title_full_unstemmed |
چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| title_sort |
چارتاقی، تداوم تقدس کوه در آیین‌ها، معماری و منظر ایران |
| publisher |
Nazar research center for Art, Architecture & Urbanism |
| publishDate |
2020 |
| url |
https://doaj.org/article/901fd03b7a4b437b8b8da176b7f01362 |
| work_keys_str_mv |
AT bạbḵdạrywsẖ cẖạrtạqytdạwmtqdsḵwhdrậyynhạmʿmạrywmnẓrạyrạn AT ậnạsgạrd cẖạrtạqytdạwmtqdsḵwhdrậyynhạmʿmạrywmnẓrạyrạn AT sydạmyrmnṣwry cẖạrtạqytdạwmtqdsḵwhdrậyynhạmʿmạrywmnẓrạyrạn |
| _version_ |
1718428389659901952 |