اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام
در این مقاله کوشش شده تا عوامل و زمینه‌های شکل‌دهنده به خطاطی اسلامی و نحوة پیکریابیِ حروف و ترکیبات از خلال زمینه‌های اجتماعی، متون تاریخی و سنگ‌نوشته‌های قرن اول هجری، شناسایی و تبیین شود. طبق روایت‌های غالب در پژوهش‌های غربی منشأ خط عربی به پیش از اسلام برمی‌گردد، و در شکل حروف از نبطی و در ساختا...
Guardado en:
| Autores principales: | , |
|---|---|
| Formato: | article |
| Lenguaje: | EN FA |
| Publicado: |
Nazar
2021
|
| Materias: | |
| Acceso en línea: | https://doaj.org/article/ac49ed2ecc3245f99d2764586f6e7341 |
| Etiquetas: |
Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
|
| id |
oai:doaj.org-article:ac49ed2ecc3245f99d2764586f6e7341 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
oai:doaj.org-article:ac49ed2ecc3245f99d2764586f6e73412021-11-15T14:30:48Zاعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام2345-66122345-662010.22034/jaco.2021.293899.1208https://doaj.org/article/ac49ed2ecc3245f99d2764586f6e73412021-09-01T00:00:00Zhttp://www.jaco-sj.com/article_138329_941ef33584be72ede1b397f641a6f304.pdfhttps://doaj.org/toc/2345-6612https://doaj.org/toc/2345-6620در این مقاله کوشش شده تا عوامل و زمینه‌های شکل‌دهنده به خطاطی اسلامی و نحوة پیکریابیِ حروف و ترکیبات از خلال زمینه‌های اجتماعی، متون تاریخی و سنگ‌نوشته‌های قرن اول هجری، شناسایی و تبیین شود. طبق روایت‌های غالب در پژوهش‌های غربی منشأ خط عربی به پیش از اسلام برمی‌گردد، و در شکل حروف از نبطی و در ساختار خطاطانه از سریانی گرفته شده است. این در حالی است که اختلافات طرح‌شده در قرن نخست اسلامی، مهمترین محل و محمل شکل‌دهی به خطاطی بوده و مسائل اختلافی در بدو اسلام، به‌خصوص در مورد قرآن، نیازمند راهکارهایی برای حل‌وفصل بوده‌اند که از دل آنها بخش مهمی از علوم، قواعد و قوانین اسلامی شکل گرفته است. خطاطی اسلامی، مبتنی بر چنین ضرورتی، در پی رفع مدون و نظام‌مندِ اختلافات ناشی از تفسیر، تأویل، جمع، قرائت و اعجامِ مصاحف شکل گرفته است. اعجام به‌عنوان علمی برای رفع شبهه و خطا، برخلاف آنچه عموماً بیان شده است، تنها شامل زیروزبر/نقطه‌گذاری نمی‌شده و شکل حروف و کلمات را نیز در نظر می‌گرفته است. اعجام در رسم‌الخط، در یک سیر تحول، در تکامل‌یافته‌ترین شکل خود، حروف را به منفردترین عناصر ممکن (مقوس، منتصب، منحن و منسطح) تجزیه کرده و سپس برای این عناصر شکل و اندازة ثابتی تعیین و نهایتاً حروف را در ترکیب مجدد این عناصرِ پایه‌ای از یکدیگر متمایز کرده است. پس از این، حروف به شکلی مشابه تکرار شده و به شکلی منظم در متن جا می‌گیرند. خطاطی اسلامی در چنین ساختاری زاده شده و قوام و تداوم یافته است.سید عبدالرضا حسینیمحمد سعید ذکائیNazararticleاعجامخطخطاطیاسلامقرآنHistory of CivilizationCB3-482Fine ArtsNENFAهنر و تمدن شرق, Vol 9, Iss 33, Pp 33-42 (2021) |
| institution |
DOAJ |
| collection |
DOAJ |
| language |
EN FA |
| topic |
اعجام خط خطاطی اسلام قرآن History of Civilization CB3-482 Fine Arts N |
| spellingShingle |
اعجام خط خطاطی اسلام قرآن History of Civilization CB3-482 Fine Arts N سید عبدالرضا حسینی محمد سعید ذکائی اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| description |
در این مقاله کوشش شده تا عوامل و زمینه‌های شکل‌دهنده به خطاطی اسلامی و نحوة پیکریابیِ حروف و ترکیبات از خلال زمینه‌های اجتماعی، متون تاریخی و سنگ‌نوشته‌های قرن اول هجری، شناسایی و تبیین شود. طبق روایت‌های غالب در پژوهش‌های غربی منشأ خط عربی به پیش از اسلام برمی‌گردد، و در شکل حروف از نبطی و در ساختار خطاطانه از سریانی گرفته شده است. این در حالی است که اختلافات طرح‌شده در قرن نخست اسلامی، مهمترین محل و محمل شکل‌دهی به خطاطی بوده و مسائل اختلافی در بدو اسلام، به‌خصوص در مورد قرآن، نیازمند راهکارهایی برای حل‌وفصل بوده‌اند که از دل آنها بخش مهمی از علوم، قواعد و قوانین اسلامی شکل گرفته است. خطاطی اسلامی، مبتنی بر چنین ضرورتی، در پی رفع مدون و نظام‌مندِ اختلافات ناشی از تفسیر، تأویل، جمع، قرائت و اعجامِ مصاحف شکل گرفته است. اعجام به‌عنوان علمی برای رفع شبهه و خطا، برخلاف آنچه عموماً بیان شده است، تنها شامل زیروزبر/نقطه‌گذاری نمی‌شده و شکل حروف و کلمات را نیز در نظر می‌گرفته است. اعجام در رسم‌الخط، در یک سیر تحول، در تکامل‌یافته‌ترین شکل خود، حروف را به منفردترین عناصر ممکن (مقوس، منتصب، منحن و منسطح) تجزیه کرده و سپس برای این عناصر شکل و اندازة ثابتی تعیین و نهایتاً حروف را در ترکیب مجدد این عناصرِ پایه‌ای از یکدیگر متمایز کرده است. پس از این، حروف به شکلی مشابه تکرار شده و به شکلی منظم در متن جا می‌گیرند. خطاطی اسلامی در چنین ساختاری زاده شده و قوام و تداوم یافته است. |
| format |
article |
| author |
سید عبدالرضا حسینی محمد سعید ذکائی |
| author_facet |
سید عبدالرضا حسینی محمد سعید ذکائی |
| author_sort |
سید عبدالرضا حسینی |
| title |
اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| title_short |
اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| title_full |
اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| title_fullStr |
اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| title_full_unstemmed |
اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| title_sort |
اعجام و شکل‌گیری خطاطی در اسلام |
| publisher |
Nazar |
| publishDate |
2021 |
| url |
https://doaj.org/article/ac49ed2ecc3245f99d2764586f6e7341 |
| work_keys_str_mv |
AT sydʿbdạlrḍạḥsyny ạʿjạmwsẖḵlgyrykẖṭạṭydrạslạm AT mḥmdsʿyddẖḵạỷy ạʿjạmwsẖḵlgyrykẖṭạṭydrạslạm |
| _version_ |
1718428396006932480 |