تأثیر برخی ترکیبات سمی گیاهی و ایمیداکلوپراید بر پارامتر‌های بیوشیمیایی سرخرطومیحناییخرما (Rhynchophorus ferrugineus Olivier)
امروزه مبارزه با سرخرطومیحناییخرما بعنوان آفت قرنطینهای و مخرب نخلستانها بدلیل تغذیه از قسمتهای داخلی تنه درخت، صرفاً به مبارزه شیمیایی محدود گردیده که کاربرد بیرویه آفتکشهای مختلف مانند ایمیداکلوپراید باعث بروز مقاومت این حشره شده است. در این پژوهش اثر کشندگی ترکیبات سمی گیاهی شامل اسانسسی...
Guardado en:
| Autores principales: | , , , |
|---|---|
| Formato: | article |
| Lenguaje: | FA |
| Publicado: |
Ferdowsi University of Mashhad
2021
|
| Materias: | |
| Acceso en línea: | https://doaj.org/article/cfb69a6f3140442091801a5286fef372 |
| Etiquetas: |
Agregar Etiqueta
Sin Etiquetas, Sea el primero en etiquetar este registro!
|
| Sumario: | امروزه مبارزه با سرخرطومیحناییخرما بعنوان آفت قرنطینهای و مخرب نخلستانها بدلیل تغذیه از قسمتهای داخلی تنه درخت، صرفاً به مبارزه شیمیایی محدود گردیده که کاربرد بیرویه آفتکشهای مختلف مانند ایمیداکلوپراید باعث بروز مقاومت این حشره شده است. در این پژوهش اثر کشندگی ترکیبات سمی گیاهی شامل اسانسسیر و متابولیتهای ثانویهی آن (دیآلیلدیسولفاید، دیآلیلتریسولفاید) و اسانس اکالیپتوس و متابولیت‌هایثانویه آن (1و8-سینئول، آرومادندرن) بر فعالیت آنزیمی (استرازهایعمومی، گلوتاتیوناس-ترانسفراز، استیلکولیناستراز) سرخرطومی حنایی‌خرما مطالعه و با ایمیداکلوپراید (فرم تجاری و مادهتکنیکال) مقایسه شدند. حشرات بالغ (نر و ماده) از نخلستان‌های آلوده سراوان جمعآوری و در آزمایشگاه (3±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 12:12ساعت تاریکی: روشنایی) پرورش یافتند. آزمایشهای زیستسنجی روی لاروهای همسن (سن دوم) انجام شد. اثرات سمی تمام ترکیباتسمی به طور جداگانه و در حالتهای اختلاطدوگانه بررسی شدند. همچنین اثر حالتهای اختلاطدوگانه و مقادیر LC25 و LC50 وضعیت انفرادی هر ترکیب سمی بر میزان فعالیت آنزیمهای اشاره شده در 24 ساعت پساز تیمار ارزیابی شد. مقادیر غلظت کشنده بیستوپنج درصد (LC25) و غلظت کشنده پنجاه درصد (LC50) برای اسانس سیر، دیآلیلدیسولفاید، دیآلیلتری سولفاید بهترتیب برابر با "23/9 و 61/23"، " 33/2 و 64/4"، " 75/2 و 01/5" میکرولیتر بر میلیلیتر"؛ برای اسانس اکالیپتوس، 1و8-سینئول، آرومادندرن بهترتیب برابر با "46/12 و 41/33"، "26/4 و 83/7" ، "68/3 و 84/7" میکرولیتر بر میلیلیتر و برای فرمتجاری و مادهتکنیکال ایمیداکلوپراید بهترتیب برابر با "012/0 و 025/0" و "009/0 و 004/0 میکرولیتر بر میلیلیتر" تعیین شدند. اختلاطدوگانه LC50+LC50 شامل "دی آلیلتریسولفاید+ مادهتکنیکال ایمیداکلوپراید"،"دیآلیلتریسولفاید+ آرومادندرن "، "دیآلیل تری‌سولفاید+ 1و8-سینئول"،"دیآلیلدیسولفاید+ مادهتکنیکال ایمیداکلوپراید"،"دیآلیلدیسولفاید+ آرومادندرن"، "دیآلیلدیسولفاید+ 1و8-سینئول" اثرات همافزایی داشتند. نتایج، افزایش معنیدار فعالیت استرازهای عمومی و گلوتاتیوناس-ترانسفراز را در لاروهای تیمار شده با وضعیت انفرادی ترکیباتسمی و حالتهای اختلاط دوگانه کاهش فعالیت گلوتاتیوناسترنسفراز را سبب شدند. کاهش معنیدار فعالیت استیلکولیناستراز در همه تیمارها مشاهده شد. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین غلظت ترکیباتسمی موردمطالعه برای 50 درصد مهار آنزیم استیلکولیناستراز با غلظت 328/0 میکرولیتر بر میلیلیتر اختلاط دوگانه "دیآلیلتری سولفاید+1و8-سینئول" و 485/4 میکرولیتر بر میلیلیتر اسانس سیر بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین (30/80 درصد) و کمترین (50/6 درصد) میزان مهار استیلکولیناستراز به ترتیب توسط غلظت 2 میکرولیتر بر میلی لیتر "دیآلیلتریسولفاید+1و8-سینئول" و غلظت 1/0 میکرولیتر بر میلی لیتر "فرم تجاری ایمیداکلوپراید بدست آمد. علیرغم کنترل بهتر سرخرطومیحناییخرما پس از تیمار با ایمیداکلوپرید در مقایسه با ترکیباتسمیگیاهی (اسانسها و متابولیتهای ثانویه)، مقاومت در برابر این آفت کش به دلیل قرار گرفتن در معرض طولانیمدت به اثبات رسیدهاست. بنابراین باتوجه نتایج اثرات همافزایی متابولیتهای ثانویه با هم یا حتی با ایمیداکلوپراید، کاهش فعالیت آنزیمهای سمزدا و همچنین استیلکولیناستراز مشاهده شد که بیانگر این نکته کلیدی است که آنزیمها قادر به حذف حالتهای اختلاط دوگانه از همولنف سرخرطومیحناییخرما نبودهاند، در نتیجه میتوانند در مدیریت این آفت نقش موثری ایفا نمایند. همچنین، برای افزایش کارایی متابولیتهای ثانویه نیاز است تا انواع فرمولاسیونهای آنها مانند نانوفرمولاسیونها جهت افزایش پایداری آنها در محیط مورد ارزیابی قرار گیرد. با توجه به کارآیی بالای حالتهای اختلاطدوگانه ترکیباتسمی بر فیزیولوژی سرخرطومیحناییخرما، میتوان با آزمایشهای تکمیلی در سطح نخلستانها به امکان جایگزینی آنها با آفتکش امیدوار بود. |
|---|